Üstün Zeka
Üstün zekâ, toplumda zekâ özürlü insanlara, zekâ yoksunu insanlara rastlanabildiği kadar, üstün zekâlı olan insanlara da rastlanabilir. Üstün zekâlı olan insanlar aynı zekâ özürlüler gibi eğitime tabi tutulabilir. Üstün zekâlı olanların eğitim alması için kabul edilen yaş sınırı beştir. Bundan önceki zekâ seviyesini ölçüldüğü sınavların güvenilirliği düşük olur.
Fakat çok yüksek zekâlı kişiler için 3 yaş bile geç dönem sayılır.
Üstün zekâ, düşünme, duygu, his, ilham ve sezgi gibi beyin fonksiyonlarının üst düzeyde, hızlı bir şekilde birlikte çalışması sonucunda görülür. Beyin fonksiyonları hızlı ve doğru düşünme, üretkenliğin yenilikçi olması, liderlik, akademik kabiliyet, görsel ve uygulamalı sanat yetenekleri şeklinde ortaya çıkabilir. Yapılan araştırmalar üstün zekânın %85 oranında soya çekim olduğunu, ailede nesilden nesle geçtiğini belirlemiştir. Aynı zamanda çevresel faktörlerin ve eğitimin, üstün zekâyı etkin olarak kullanılmasına yardımcı olduğunu, dehaya dönüşebilmesini sağladığını belirlemiştir.
Üstün zekâlılardaki karakteristik özellikler
Üstün zekâlı kişilerdeki özellikler dört grupta değerlendirilmektedir. Bunlar;
Üstün zekâlılarda düşünme özellikleri nelerdir?- Çok fazla bilgiye sahip olup, bunları unutmama özelliği
- Normal olmayan düzeyde farklı konulara ilgi duyma, meraklılık, çok soru sorma özelliği
- Anlayış kabiliyetinin iler
i düzeyde olması
- Kelime haznesinin, dil yeteneğinin, lisan kullanımının üstün olması
- Çok hızlı düşünme, ilerlemenin hızlı olması, dil yeteneğinin üstün olması
- Farklı, esnek düşünme yeteneği
- Sentez yeteneğinin geniş çaplı olması
- Daima orijinal fikirler üretme, çözümler sunma
- Alışılmadık, garip, farklı ilişkileri görme özelliği
- Sonuçları hissetme, genelleme yapma, soyut düşünce, alternatif üretme konusundaki hızlı gelişme
- Disiplinli çalışma, genellikle isyankar davranışlar sergileme
- Hedefe dönük, inatçı, bazen maceracı olma özelliği
- Yaptıklarından çabuk sıkılma, her zaman yapacak şeyler aranması, boş duramama özelliği
- Karmaşık olanların tercih edilmesi, tartışmalardan zevk alınması
- İlgi görmekten, kendisinin onore edilmesinden hoşlanması
Üstün zekâlılarda duygusal özellikler- Başkalarına karşı duyarlı olma, düşünceleri kolay hissetme, mizah anlayışındaki tuhaflık
- Kendisinin farklı olduğunu hissetme, başkalarına da hissettirme
- Küçük yaşlarda ortaya çıkan idealizm, duygusallık, hissi derinlik
- Mükemmelci olma, belirli derslerdeki çok üstün başarı
- Bilinmeyene konulara karşı alaka, ciddiyet, konsantrasyon yeteneğinin yüksekliği
- Tutkuyla bağlandığı konuyu her zaman dile getirme
- Başkalarının hükümlerine aldırış etmemek
Üstün zekâlılarda duyusal özellikler- Duyulardaki aşırı hassasiyet
- Güzel sanatların bir dalında yüksek yeteneğe sahip olma
- Edebi sözler, şairane ifadeler kullanma
- Mücadele etmeyi gerektiren, girişimcilik alanlarında büyük başarı
- Fizik ötesi olaylara aşırı ilgi gösterme
- Başarılı olmadığı aktivitelerde bulunmayı istememek
- Estetik ve teorik değerleri önemseme
- Güçlü bir hayal gücü, sıkça düşüncelere dalma
Üstün zekâlılarda sosyal özellikler- Sosyal sorunlara doğru çözümler üretme
- Kendi isteklerinin yerine getirilmesinde, kişilik konusunda erken gelişim
- Ekip kurma, liderlik özellikleri, kararlılık, kendine güven
- Toplumda adalet, doğruluk, güzellik gibi konulara ilgi gösterme, yüksek adalet duygusuna sahip olma
- Yüksek ahlaki özellikler, kararlılık, kendine güven
- Yaşıtlarından büyük olanlarla arkadaşlık etme
Bu özelliklerin hepsi üstün zekâlı olanlarda görülmeyebilir. Ancak üstün zekâlılarının bu alanların birinde ya da daha fazlasında üstün yeteneğe sahip olduğu kabul edilir. Bu özellikleri çevre ve eğitimle desteklenenler toplumda dahi olabilir. Düşünme boyutunda üstün zekâlı olanlar genellikle zekâ testleriyle, sosyal yönden üstün olanlar kişilik testleriyle, duyguları güçlü olanlar sanatsal yetenek sınavlarıyla belli ölçüde tespit edilebilir. Kendilerine iyi bir eğitim verilirse, uygun bir çevrede yetişirlerse üstün zekâya sahip olan bireyler toplumda dahi olabilirler.
19.01.2024 12:18:25
Üstün Zeka ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
