Zekâ geleneksel olarak matematik ve okuma gibi temel konularda yeterliliği ölçebilen kısa testler ile ölçülegelmiştir. Zekâ, büyük oranda bu testler sonucunda elde edilen başarı ölçütleri ile tanımlanmaktadır. Ancak Harvard Üniversitesi'nde görev alan bir akademisyen olan Howard Gardner, zekânın yalnızca okuduğunuz bir şeyi ne kadar kolaylıkla kavradığınız veya bir denklemi ne kadar kolay çözdüğünüzle sınırlı olmadığını düşünmektedir. Bu nedenle, zekânın aslında dokuz çeşit olduğunu vurgulayan 'Çoklu Zekâ Teorisi'ni ortaya atmıştır. Ayrıca, bu zekâ çeşitlerinin ışığında zekâ geliştirme yöntemleri oluşturulabileceğini savunmaktadır. Gardner, teorisine göre salt bir yeteneğin zekâyı açıklamaya yetmeyeceğini ifade etmiştir. Hipotez, 1983 yılındaki 'Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences' yani (Zihin Çerçeveleri: Çoklu Zekâ Kuramı) adlı kitapta yer aldığı gibi, bir kişinin zekâsının öngörülebilmesi için birçok farklı kriterin dikkate alınması gerektiğini önermektedir. Gardner'ın teorisinde vurgulamış olduğu dokuz farklı zekâ çeşitleri şunlardır: 1. Görsel-Uzaysal Zeka:Zihin içinde uzaysal şekilde tam üç boyutlu olarak dünyayı algılayabilme yeteneğidir.2. Natüralist Zeka: Canlı varlıkların arasındaki farklılıkları anlayabilmek ve doğanın özelliklerine karşı duyarlılık gösterebilme yeteneğidir. 3. Müzikal-Ritmik Zeka: Müziksel açıdan düşünebilme, müziksel motifleri duyabilmek, tanıyabilmek ve bu müzik motiflerini manipüle edebilme kapasitesidir. 4. Mantıksal-Matematiksel Zeka: Nedensel sistemlerin temel ilkelerini anlayabilme yeteneğidir. 5. Varoluşsal Zeka: Ölüm, hayat ve sonsuz gerçeklerle ilgili soru sormak ve kafa yorabilme eğilimidir. 6. Sözel-Linguistik Zeka: Kişilerin aklındaki fikirleri dillerini kullanarak ifade edebilme ve diğer insanları anlayabilme kapasitesidir. 7. İçsel Zeka: Kişinin kendini anlayabilmesi, kim olduğunu bilmesi ve ne yapabileceğini bilebilme kapasitesidir. 8. Sosyal Zeka: Bu zekâ türü, diğer kişilerin yaptıklarını anlayabilme yeteneği ile ilişkilidir. Kişinin insanlarla arkadaş olabilme ve iletişim kurabilme yeteneğini içerir. 9. Bedensel-Kinestetik Zeka: Problem çözebilmek ya da bir şeyler üretebilmek için vücudun tüm parçalarını kullanabilme kapasitesidir. Zekâ Geliştirme Yöntemleri Gardner'ın Çoklu Zekâ Teorisi'ne göre, farklı zekâ türleri için farklı geliştirme yöntemleri bulunmaktadır. İşte bazı zekâ türleri ve onları geliştirme yöntemleri: Görsel-Uzaysal Zeka Geliştirme:
Natüralist Zeka Geliştirme:
Müzikal-Ritmik Zeka Geliştirme:
Mantıksal-Matematiksel Zeka Geliştirme:
Varoluşsal Zeka Geliştirme:
Sözel-Linguistik Zeka Geliştirme:
İçsel Zeka Geliştirme:
Sosyal Zeka Geliştirme:
Bedensel-Kinestetik Zeka Geliştirme:
SonuçZekâ geliştirme, yalnızca akademik başarı ile sınırlı kalmayan, geniş bir yelpazede ele alınması gereken bir konudur. Gardner’ın Çoklu Zekâ Teorisi, bireylerin farklı zekâ türlerine sahip olduğunu vurgulayarak, her birinin geliştirilmesine yönelik yöntemler sunmaktadır. Bu bağlamda, bireylerin kendi güçlü yönlerini keşfetmeleri ve bu yönleri daha da geliştirmeleri, genel zekâ seviyelerini artırmada önemli bir rol oynayacaktır. |
.jpg "Bedensel Zekaya Sahip İnsanlar")
Gardner'ın Çoklu Zekâ Teorisi hakkında ne düşünüyorsunuz? Zekânın sadece matematik ve okuma alanında ölçülemeyeceğini savunuyor ve dokuz farklı zekâ türü olduğunu öne sürüyor. Bu teorinin doğru olduğunu düşünüyor musunuz? Eğer öyleyse, farklı zekâ türlerini geliştirmek için önerilen yöntemler sizce etkili mi? Kendi zekâ türünüzü nasıl tanımlarsınız ve onu geliştirmek için hangi yöntemleri kullanıyorsunuz?
Cevap yazMerhaba Tanyeli,
Gardner'ın Çoklu Zekâ Teorisi, geleneksel zekâ anlayışına meydan okuyan ve bireylerin farklı alanlarda yeteneklerini vurgulayan bir yaklaşım olarak dikkat çekiyor. Zekânın sadece matematik ve okuma gibi akademik alanlarla sınırlı kalmadığını, bunun yerine dokuz farklı zekâ türü ile daha geniş bir yelpazede ele alınması gerektiğini savunuyor. Bence bu teori, bireylerin farklı yeteneklerini ve ilgi alanlarını tanımalari ve geliştirmeleri için önemli bir perspektif sunuyor.
Zekâ Türlerini Geliştirme Yöntemleri
Gardner'ın teorisine göre, farklı zekâ türlerini geliştirmek için önerilen yöntemler, kişisel ilgi alanları ve yeteneklere göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, müziksel zekâyı geliştirmek için müzik aletleri çalmak veya şarkı söylemek etkili olabilirken, bedensel-kinestetik zekâyı geliştirmek için spor veya dans gibi aktiviteler tercih edilebilir. Bu yöntemlerin etkili olup olmadığı bireysel farklılıklara bağlı olarak değişebilir, ancak genel olarak kişilerin ilgi duydukları alanlarda aktif olarak yer almalarının gelişimlerine katkı sağladığı düşünülüyor.
Kendi Zekâ Türüm ve Geliştirme Yöntemlerim
Kendi zekâ türümü tanımlamak gerekirse, örneğin kişisel olarak dilsel zekâya daha yatkın olduğumu düşünüyorum. Bu nedenle, okuma, yazma ve tartışma gibi aktivitelerle bu zekâ türümü geliştirmeye çalışıyorum. Ayrıca, farklı kültürlerden insanlarla iletişim kurmak ve yeni diller öğrenmek de dilsel zekâyı geliştirmek için etkili yöntemler olabilir.
Teşekkürler Tanyeli, bu önemli konu hakkında görüşlerinizi paylaştığınız için.